Het oudste Nederlands staat online

Gegevens

19 mei 2009

Vanaf vandaag kan iedereen online en gratis het Oudnederlands Woordenboek (ONW) raadplegen. Het ONW is in de eerste plaats een wetenschappelijk woordenboek. Toch is het ook voor de geïnteresseerde leek voldoende toegankelijk, bijvoorbeeld omdat de ongeveer 28.000 Oudnederlandse citaatteksten zijn vertaald in modern Nederlands. Bovendien staan de ruim 4000 trefwoorden zowel in Oudnederlandse vorm als in een moderne vorm in dit woordenboek. Dat biedt het voordeel dat je bij het opzoeken niet hoeft te weten hoe een Oudnederlands woord gespeld zou kunnen zijn geweest.

Het Oudnederlands is een verzameling verwante dialecten die rond het begin van de vijfde eeuw uit het West-Germaans ontstaat en doorloopt tot de tweede helft van de 12de eeuw. Sommige woorden zijn dus meer dan 1500 jaar oud. De woorden die in het ONW staan, komen o.m. uit heidense bezweringen, oorkondes, wetten, psalmen, doopbeloftes en Bijbelse teksten, maar bijvoorbeeld ook uit oude plaatsnamen. Er zijn woorden bij die allang niet meer bestaan, maar ook woorden die nog steeds gebruikt worden, al hebben ze in de loop van de tijd soms wel een heel andere betekenis gekregen.

Een ander interessant aspect aan dit woordenboek is dat de artikelen - dankzij het gebruik van een uniform trefwoord - verbonden zijn met de overeenkomstige trefwoorden in andere historische woordenboeken van het Nederlands: het Vroegmiddelnederlands Woordenboek (13de eeuw) en het Woordenboek der Nederlandsche Taal (16de t/m 20ste eeuw) die ook al online beschikbaar zijn. Eind 2009 komt daar normaal gezien ook nog het Middelnederlandsch Woordenboek bij (13de t/m 16de eeuw). Dat betekent concreet dat je aan de hand van een trefwoord in zijn moderne vorm in een keer alle informatie over datzelfde trefwoord kunt opvragen in verschillende woordenboeken. Of anders gezegd: Eind 2009 zullen vijftien eeuwen Nederlandse taal voor iedereen gratis online beschikbaar zijn en het zal dan voor het eerst goed mogelijk zijn om de betekenisontwikkeling van woorden van begin tot eind te volgen.

Het ONW is gratis te raadplegen via onderstaande website. Het ONW is samengesteld bij het Instituut voor Nederlandse Lexicologie (INL - Leiden/Antwerpen). Wie een login bij de TST-centrale (Centrale voor Taal- en Spraaktechnologie) heeft, kan die ook voor het ONW gebruiken.

Meer info bij Tanneke Schoonheim, (tel. +33 71 5272477/5272273 of Dit e-mailadres wordt beveiligd tegen spambots. JavaScript dient ingeschakeld te zijn om het te bekijken.)

Meer info: onw.inl.nl

(dd - 19/5/2009)