“Vertaalopleidingen moeten niet alleen vertaaltalent maar vooral ook schrijftalent ontwikkelen”
Wat gebeurt er als ik me bij elke vertaling wat meer vrijheid permitteer? Tot waar ben ik vertaler? En vanaf waar word ik de auteur van een nieuw origineel werk?
Dat is wat masterstudente in het vertalen Lente Wustenberghs dit voorjaar in het kader van haar stage bij De Taalsector wilde ontdekken.
En ook: tot waar reikt mijn comfortzone? Waar is voor mij de grens? Tot waar ben ik op mijn gemak als vertaler en vanaf waar krijg ik stress van het auteurschap? Nog anders gezegd: hoeveel vertaler zit er in mij? En hoeveel auteur of copywriter?
Corona of niet, wij lokten de “brave”, getrouw vertalende Lente bij elke nieuwe vertaling wat verder uit haar kot en moedigden haar aan om telkens wat “stouter”, vrijer te vertalen, ook eens te durven hertalen en een soms zo goed als nieuw origineel werk te creëren. Tot de vertaler in haar het niet meer leuk vond. Daar moesten we dan stoppen. Ja, vertalen of schrijven, het is echt een andere stiel.
Spannende workshop
En omdat er wel meer vertalers worstelen met de vraag waar het vertalen stopt en het creëren van een nieuw origineel begint, zette Lente een workshop op “Zit er een vertaler in jou? Of is het een auteur of een copywriter?”
In die zeer interactieve online workshop op 24 juni 2020 gingen de deelnemers aan de slag met drie korte Franse bronteksten: een journalistieke, een literaire en een marketingtekst. Rond elke tekst had Lente een use case gebouwd: wie is de opdrachtgever, wat verwacht de opdrachtgever, voor wie is de tekst bestemd, welk effect beoogt de tekst te sorteren enz.
En wat bleek al snel? De ene deelnemer maakte een "brave" (getrouwe) vertaling die zo dicht en respectvol mogelijk bij de brontekst bleef, de andere een "stoute" (vrijere) vertaling die helemaal op de maximale impact, de beoogde actie of emotionele respons bij de lezer gericht was.
Vervolgens gingen de deelnemers in dialoog over wat er met je gebeurt als je de klassieke vertaalopvattingen wat loslaat en steeds meer de auteur van een nieuw origineel werk wordt. Waarom zou je dat doen? Hoe gaat dat? En vooral ook: hoe voel je je daarbij?
De workshop was een mix van doen (vertalen) en reflectie met de andere deelnemers. Het doel was niet de beste vertaling te kiezen, maar de grenzen van je comfortzone als vertaler, auteur of copywriter af te tasten.
Dit is haar reflectie over een spannende workshop die we zeker gaan herhalen.
Klassieke teksten vertalen en bewerken voor een jeugdig publiek
In het kader van het vak 'vertaaltheorie en -praktijk: de klassieken' bespreken vier auteurs, vertalers en dramaturgen hun vertalingen en bewerkingen van antieke teksten voor kinderen en jongeren. Panelgesprek, vrijdag 3 mei 2019, Universiteit Gent.
Is er een probleem met het Nederlands van de nieuwe generatie vertalers?
De taal van de nieuwe generatie vertalers verschilt van die van vorige generaties.
Dat zegt de Taalunie. Een onschuldige bewering natuurlijk, ware het niet dat de Taalunie van diverse vertaaldiensten te horen heeft gekregen dat het Nederlands van beginnende vertalers 'niet altijd aansluit op de veeleisende beroepspraktijk'.
Reden genoeg, vindt de Taalunie, om eens wat grondiger na te denken over de kwaliteit van de Nederlandse taalbeheersing van de nieuwe generatie vertalers. En dus ook over de aansluiting tussen vertaalonderwijs en beroepspraktijk.
Tijd voor een enquête en een expertbijeenkomst.
Geboeid door Trump en zijn taal(tje)? Doe de Trumpslation Quiz!
Gent, 31 augustus, Louisa Van Aeken (idee en redactie) & Dries Debackere (eindredactie) - Probeer niet te ontsnappen, taal is overal!
Taal is overal. Elk moment van de dag, waar je ook bent, je bent altijd en overal omringd - om niet te zeggen omsingeld - door taal. Hoe bewust ben je je daar eigenlijk van? Hoe bewust ben je je van de rol die taal speelt in je leven? Van de mooie maar soms ook gevaarlijke effecten van taal op je leven?
Laten we bijvoorbeeld eens inzoomen op de tweets van Donald Trump. Je zult het met me eens zijn dat hij onder meer met zijn tweets de publieke opinie beïnvloedt. Met de beelden die hij oproept maar ook met zijn taalgebruik. Met zijn vaak beledigende taal, met taal- en spelfouten inbegrepen. Met zijn ronduit domme berichten, zo zullen veel mensen zeggen.
Akkoord dus dat hij de publieke opinie beïnvloedt met zijn tweets. (Oké, misschien niet jouw opinie - jij bent wellicht de uitzondering die de regel bevestigt.)
Heb jij directe toegang tot de tweets van Trump in je moedertaal? Of krijg je ze in je tweede, derde of vierde taal te zien?
Of in vertaling misschien? In dat geval heb ik schokkend nieuws voor jou.
Ik heb met vertalers gesproken over hoe ze omgaan met domme en beledigende tweets van Trump en ze waren het er wel over eens dat je zijn tweets best ook vertaalt in domme en beledigende tweets in het Frans, Russisch, Italiaans of Nederlands.
Maar wat met slordige taal, grammatica- en spelfouten? Moet je die ook laten zien? Daar moesten de vertalers toch even over nadenken. "Want wat zouden de gevolgen kunnen zijn voor mijn reputatie?" Of: "Hoe dom of beledigend of ronduit fout mag mijn taalgebruik zijn zonder dat ik mijn reputatie als vertaler op het spel zet?" (Neen, tweets met voetnoten is geen optie.)
Kun je al raden wat deze vertalers met Trumps tweets doen?
Nieuwe tools voor evaluatie en revisie van vertalingen
KU Leuven en Televic Education (Izegem) hebben samen twee nieuwe tools ontwikkeld die belangrijke aspecten van het vertaalvak helpen automatiseren: een tool die de beoordeling van vertaalkwaliteit automatiseert en een tool die het revisiewerk ondersteunt. EvaluationQ en RevisionQ - zo heten de tools - worden op vrijdag 5 februari 2016 tijdens een Translating Europe-workshop in Brussel voorgesteld.
Revisie en transediting (studiebijeenkomst)
De Belgische Kamer van Vertalers en Tolken (BKVT) nodigt taaldiensthoofden in ondernemingen en overheidsinstellingen uit op een studiebijeenkomst over revisie en transediting op donderdagmiddag 17 december 2015 in Antwerpen.
Els Snick stopt als docent aan UGent
"We zijn aan de universiteit in een ongelooflijke ratrace van publicaties geraakt en het gaat echt de verkeerde kant op. In augustus stop ik ermee. Ik begin een nieuw leven." Dat zegt dr. Els Snick, docent Duitse vertaling aan de Universiteit Gent, in een interview met Friedl' Lesage in het Radio 1-programma Touché.
Stijlvol vertalen in het Frans
'Frans is geen Nederlands met Franse woorden.' Bij uitgeverij Garant (Antwerpen) is van de hand van Adrien Surewaard het boek 'Stijlvol vertalen / Traduire avec style' verschenen.
Congres over vertaaldidactiek (Maastricht)
Op donderdag 21 en vrijdag 22 mei 2015 organiseert de Vertaalacademie Maastricht een internationaal congres over de didactiek van het vertalen en tolken, de ideale student (vertalen en tolken), de ideale docent en het ideale opleidingscurriculum. Het congresthema luidt: 'Translation and Meaning'.
Dutch Translation in Practice (boek)
Bij uitgeverij Routledge (Taylor and Francis) is het boek 'Dutch Translation in Practice' van Jane Fenoulhet en Alison Martin verschenen. Welkom in de nieuwe vertaalwereld.
Meer artikelen...
- Vertalen, een vak met veel facetten (colloquium)
- 'Vertaalstudenten waren nog nooit zo zwak'
- Semaine de la Traduction (Rijsel)
- 7 Belgische masteropleidingen in het vertalen behalen prestigieus EMT-kwaliteitslabel
- Humor over de grenzen heen: de mythe van onvertaalbaarheid
- Vertaalproffen niet in ivoren toren
- 15 portretten van 15 Belgische vertalers
- Traduire pour le grand public (colloquium)
- Paul Robberecht overleden
- De vertaler als evenwichtskunstenaar tussen culturen
