De vergeten woordenschat van het Instituut voor de Nederlandse Taal

Hoe maak je lexicaal erfgoed toegankelijk voor een breed publiek?

Bij uitgeverij Scriptum is het boekje "Klimaatschieter, dwangzoen en kastelen in Spanje" verschenen van de hand van de historisch taalkundigen Dirk Geirnaert en Roland de Bonth met medewerking van Katrien Depuydt en naar een idee van Laura van Eerten. 

Het boekje presenteert een selectie vergeten woorden en uitdrukkingen die beschreven staan in de historische woordenboeken van het Instituut voor de Nederlandse Taal (INT, Leiden) en in de loop der tijden uit het Nederlands zijn gewist.

The Language Garage

The Language Garage #7 was op donderdag 13 februari 2020. De volgende Garage is op donderdag 3 september 2020, met het normale "programma" + een korte voorstelling van MyMachine.

Jij wil iets met taal maken, bouwen, knutselen, experimenteren? Jij hebt een groot of klein idee?
Kom naar The Language Garage in het centrum van Gent.

The Language Garage is een informeel avondje creatief denken, maken, delen, hacken en doe-het-zelven met taal in de breedste zin van het woord.

Voel jij je geek, uitvinder of eerder kunstenaar met taal? Maakt niet uit.

Luistertaal als brug tussen talen en mensen (debat)

"Al is het niet altijd en overal voor iedereen weggelegd, luistertaal kan in de bouwsector bijdragen aan een vlotte en veilige manier van werken." Dat zegt Jan Staal, secretaris van de algemene centrale ABVV.

De Nederlandse Taalunie en VLEVA, het Vlaams-Europees Verbindingsagentschap, organiseren op woensdag 23 september 2020 in Brussel een debat over luistertaal, met getuigenissen over het gebruik van luistertaal in diverse sectoren, onder meer in de bouw, de zorg en de overheid.

Het debat zal worden ingeleid door professor Jan ten Thije van de Universiteit Utrecht en worden gemodereerd door RTBF-journalist Christophe Deborsu.

De toekomst van het taalonderwijs in Europa

De Europese Unie heeft met haar taaldiversiteit een sterke troef in handen. Daarover is iedereen het eens.

Die taaldiversiteit kan een krachtige hefboom zijn voor meertaligheid als competentie.

Maar er zijn ook uitdagingen aan. Om die het hoofd te bieden én om de hefboom die taaldiversiteit kan zijn optimaal te gebruiken, moet het taalonderwijs in Europa innoveren. Zowel het beleid als de praktijk moeten innoveren.

Daarbij is het belangrijkste dat er meer rekening wordt gehouden met de veranderingen in de samenleving. Denk aan de toenemende mobiliteit van burgers binnen Europa, toenemende migratie naar Europa, toenemende samenwerking in de wereld in het algemeen en trends als digitalisering, gepersonaliseerd leren enz. De Raad van de Europese Unie pleitte vorig jaar in een aanbeveling voor een "alomvattende benadering inzake het onderwijzen en leren van talen" in heel de Unie.

Nu rapporteren experten - in opdracht van de Europese Commissie en als follow-up van de aanbeveling - over een aantal casestudies. Op basis daarvan formuleren ze aanbevelingen voor een toekomstgericht taalonderwijs, zowel aan de beleidsmakers als aan de scholen.

Uit de casestudies blijkt dat het taalonderwijs al wel schoorvoetend reageert op de snelle veranderingen in de samenleving, maar als we van de taaldiversiteit die er nu al is een krachtige hefboom voor meer en betere meertaligheid en voor meer competenties in meerdere talen willen maken, dan moet er sneller geïnnoveerd worden.

De belangrijkste innovatie die de experts bepleiten is een nieuwe positievere houding ten opzichte van taal, talen, taaldiversiteit en meertaligheid. Zoals in de taaldiverse samenleving moeten ook in het onderwijs de schotten tussen de verschillende talen worden afgebroken, de hiërarchie tussen talen uitgebannen en moet er zo inclusief mogelijk worden gekeken naar alle talen, naar de taaldiversiteit die er is - in de samenleving en in de klas - en naar het gevarieerd taalrepertoire dat bij steeds meer leerlingen de norm is. Goed taalonderwijs helpt leerlingen overigens niet alleen om nieuwe talen te leren en competenties in meerdere talen te verwerven, maar ook om hun competenties in de eigen taal te verbeteren.

Wat vertelt dit rapport ons nog meer over de toekomst van het taalonderwijs in Europa?

Hoe staan de literair vertalers en boekvertalers ervoor in Europa?

Voor goed beleid en goed lobbywerk zijn goede cijfers nodig. Dat geldt ook voor de taalsector. Over de markt is er altijd wel ergens wat statistiek te vinden, maar om inzicht te krijgen in de stemming bij de taalprofessionals, in hun percepties, verwachtingen en bezorgdheden zijn enquêtes belangrijk.

Bent u actief als literair vertaler of boekvertaler?

Help mee belangrijke informatie te verzamelen en vul nu (en uiterlijk 10 juli) de enquête van CEATL in over de marktomstandigheden van de literair vertaler in Europa.

Het maakt niet uit of u fulltime, halftime, parttime of slechts af en toe vertaalt. Ook het aantal boekvertalingen dat tot nu toe van u is verschenen, mag u niet tegenhouden.

Pleidooi voor meer onderzoek naar de onderwereld van de taal

'Rot zelf lekker op' is de naar onze smaak wat slappe titel van een overigens sterk pleidooi voor meer wetenschappelijke analyse en verklaring van 'de onderwereld van de taal', de taal die soms ver buiten de lijntjes kleurt.

In zijn jongste boek 'Rot zelf lekker op', verzamelt woordenboekmaker Piet van Sterkenburg politiek incorrecte woorden en ongepast taalgebruik. De explosieve woorden die hij inventariseert, noemt hij 'de adrenaline in berichten op sociale media'. Hij pleit ervoor dat ze naar hun maatschappelijke aard beschreven worden.

"Ze wegmoffelen of links laten liggen uit morele of ethische overwegingen is meer dan een mengelmoes van bekrompenheid en kleingeestigheid. Het is in mijn ogen wetenschappelijke vaandelvlucht," zegt Piet van Sterkenburg.

Een praktische richtlijn voor goede ondertiteling

De Nederlandse Auteursbond heeft een modelrichtlijn voor ondertiteling opgesteld. De richtlijn schetst de eisen waaraan een goede ondertiteling - voor de Nederlandstalige markt - moet voldoen. Doel is de kwaliteit van ondertiteling te verbeteren.

Taalopleidingen en plaatsingstesten Nederlands voor +1700 deelnemers (aanbesteding)

De opdracht heeft ruim 700 modules van 30 lesuren over een periode van vier jaar als voorwerp, bedoeld voor ongeveer 1700 medewerkers.

Taaltechnologie en geëngageerde burgers bondgenoten in de strijd tegen haatberichten en polarisatie op het internet

Het nieuwe coronavirus brengt behalve een pandemie ook een "tsunami" van haat- en angstzaaierij, xenofobie en allerlei complottheorieën met zich mee, zowel online als offline. Dat vindt VN-secretaris-generaal Antonio Guterres en hij roept iedereen op om fors in te zetten in de strijd tegen haatzaaierij.

Samen de strijd aangaan tegen hatespeech op de sociale media, dat is net wat een consortium van universiteiten, techbedrijven, ngo's en geëngageerde burgers in België, Duitsland en Nederland aan het doen is in het kader van het project DeTACT. Het achterliggende doel van het initiatief is om de bevolking te laten zien welke middelen en mogelijkheden zij wel degelijk heeft om haatzaaierij, polarisatie en extremistische standpunten op het internet te bestrijden.

Op maat van taalondernemers: een workshop goede ouderwetse verkooptechniek (25 augustus 2020 Gent)

De Taalsector nodigt je uit op een workshop "Verkooptechniek voor taalondernemers" op dinsdag 25 augustus 2020 in Gent.

Hoewel ze meestal uitstekend ter tale zijn, zien we toch vaak taalondernemers die moeite hebben om hun taaldienst commercieel aantrekkelijk voor te stellen.

Ze vinden vaak ook zelf dat ze "niet goed klinken". Dat ze bij de gesprekspartner "geen goed gevoel scheppen". Dat ze onvoldoende interesse voor hun aanbod kunnen wekken of "niet gevat reageren" op tegenwerpingen.

Dat heeft volgens ons voor een deel te maken met een gebrekkige voorbereiding op het verkoopgesprek (wie is mijn klant eigenlijk, wie ben ik op de markt, welke voordelen heb ik te bieden, op welke bezwaren moet ik sowieso voorbereid zijn) en voor een deel met een gebrek aan techniek. Goede ouderwetse verkooptechniek.

Herken jij dit probleem bij jezelf of bij een medewerker in je taalbedrijf? En wil je er iets aan doen? Het goede nieuws is dat iedereen het kan leren.

Tijd om de economische kracht van taal serieus te nemen

Bij Princeton University Press (VS) is het boek "Narrative Economics" van de hand van de Amerikaanse Nobelprijswinnaar economie Robert Shiller verschenen.

Dit boek gaat over verhalen en de enorme impact die ze op de economie kunnen hebben.

Dat menselijk gedrag de economie beïnvloedt, wisten we natuurlijk al. Dit boek gaat niet zozeer over dat gedrag in het algemeen, maar over de verhalen die mensen elkaar vertellen en hoe die verhalen vervolgens allerlei belangrijke economische effecten kunnen sorteren. Op individuele maar ook op macro-economische schaal.

Het inzicht dat verhalen heel krachtig kunnen zijn, is al langer goed doorgedrongen in tal van vakgebieden (marketing, journalistiek, onderwijs, zorg enz.). Het is eigenlijk verbazingwekkend dat economisten nu pas op het idee komen dat verhalen ook macro-economisch grote krachten kunnen ontwikkelen.

Duidelijke taal (leer- en oefenboek begrijpelijk schrijven)

Bij uitgeverij Garant (Antwerpen-Apeldoorn) is 'Duidelijke taal' van de hand van Peter van der Horst verschenen. Het gaat om een beknopt handboek voor wie de hoofdzaken van begrijpelijk schrijven wil leren en oefenen.

De Taalsector Open Adviesmiddagen

Update 2 i.v.m. corona: in april en mei 2020 houden we elke donderdag - dus niet alleen de eerste donderdag van de maand - Open Adviesmiddag. Online uiteraard.

Update 1 i.v.m. corona: op de Open Adviesmiddagen in april, mei en juni 2020 bent u online welkom. Meld u wel even aan, zodat we voor u een tijdslot kunnen reserveren. Praktisch werken we met Cisco Webex, Teams, Zoom of Whereby (of nog een andere technologie, zeg het maar).

Receptieve meertaligheid: een kans voor de exporteconomie, een uitdaging voor het taalonderwijs?

Beste taalprofessional,

Bent u receptief meertalig?

Receptief meertalig bent u als u een vreemde taal leest of hoort en verstaat wat er staat of gezegd wordt zonder dat u die taal schrijft of spreekt. In welke talen bent u receptief vaardig? Hoe breed is uw receptieve meertaligheid?

Een kans voor de exporteconomie?

Receptieve meertaligheid kan zeer nuttig zijn voor de economie. We zien dat op de plaatsen in de wereld waar ze spontaan voorkomt: Denemarken en Zweden, oostelijk Afrika enz. Het lijkt er zelfs op dat receptieve meertaligheid in de eerste plaats omwille van haar economische meerwaarde bestaat.

En dus lijkt het volgende een goede vraag: als we met z'n allen receptief meertaliger proberen te worden – en ja, waarom niet al op de schoolbanken - is dat dan goed voor onze portemonnee? We bedoelen: voor onze exporteconomie en voor de welvaart die eruit voortvloeit.

Vindt u de vraag naar de economische waarde van receptieve meertaligheid boeiend? Laat het weten aan Dries Debackere (De Taalsector), we kunnen er samen iets mee doen.

Een uitdaging voor het taalonderwijs?

Maar misschien vindt u deze vraag nog boeiender: wat als we al op de schoolbanken aan een brede receptieve meertaligheid willen werken, hoe zou dat dan gaan? 

Bent u geprikkeld om daar vijf of max. tien minuten over na te denken? Doe dan mee met de enquête van Lillofee Meersseman (De Taalsector).

De uiterste datum om mee te doen is 31 mei 2020. Uiteraard delen we daarna snel de resultaten van de enquête met u. En dáárna wilt u misschien nog iets meer? Een e-workshop waarin we van alles uitproberen, goede ideeën en praktische tips uitwisselen? Het kan allemaal.

Benieuwd? Start dan nu meteen de enquête "Receptieve meertaligheid: een kans voor de exporteconomie, een uitdaging voor het taalonderwijs?

Foto Tobias Mikkelsen

Marktconsultatie afstandstolkendienstverlening

Het Vlaams Departement Economie, Wetenschap en Innovatie (EWI) nodigt belangstellenden uit voor een open marktconsultatie over een online telecommunicatieplatform voor afstandsdoventolken.